تخمین هزینه احداث هاب های صادراتی و توسعه و نوسازی پایانه های مرزی کشور

فرض کنیم:::
مقرر گردیده است جهت توسعه پایدار مناطق مرزی و ساحلی کشور (مشتمل بر مناطق هم جوار مرزهای زمینی و رودخانه های مرزی و سواحل و مرزهای دریایی) و بهبود سطح رفاه و آسایش هموطنان گرامی زیرساخت های لازم ارتقاء یابند. با عنایت به سلسله مطالعات و تحقیقات انجام شده در این زمینه (معرفی برخی منابع در انتهای بخش)، انجام مطالعات برنامه ریزی و توسعه پایدار، تامین الزامات و پیش نیازهای رشد و توسعه، گسترش زیرساخت های ملی توسعه پایدار (بصورت متوازن در ابعاد اقتصادی، اجتماعی، و زیست محیطی)، بهبود فضای کسب و کار، و توسعه سرمایه گذاری و اشتغال با اجرای پروژه های بزرگ و طرح های عظیم زیربنایی و زیرساختی و مهندسی مجدد و هوشمند سازی فرآیندها در سه گروه متصور است.
گروه اول: ارتقاء زیرساخت های امنیتی و انتظامی مناطق مرزی و ساحلی کشور - مشتمل بر:
1-1- احداث پاسگاه های هوشمند مرزی و ساحلی
2-1- احداث کلانتری های هوشمند و پاسگاه های مدرن انتظامی
3-1- ایجاد و استقرار سامانه یکپارچه امنیت هوشمند مناطق مرزی و ساحلی
4-1- احداث دیوار هوشمند مرزی و فنس مجازی ملی (مرزبانی و دریابانی هوشمند)
5-1- توسعه و نوسازی ناوگان حمل و نقل و تدارکات پلیس انتظامی، مرزبانی و گارد ساحلی
گروه دوم: ارتقاء زیرساخت های توسعه پایدار مناطق مرزی و ساحلی کشور و بهبود فضای کسب و کار
در این بخش انجام مطالعات برنامه ریزی و توسعه پایدار مناطق مرزی و ساحلی کشور و بدنبال آن توسعه شبکه ها و تاسیسات زیربنایی ملی این مناطق مفروض بوده، برنامه ریزی و اجرای طرحهای عظیم زیرساختی و زیربنایی بمانند: گسترش شبکه های حمل و نقل هوشمند چند وجهی و فرا مدی (جاده ای و ریلی و هوایی و دریایی) - تامین آب مورد نیاز بخش های شرب و بهداشت، کشاورزی ، صنعت و خدمات با نمک زدایی و انتقال آب از دریا - گسترش نیروگاه ها و زیرساخت های تبدیل انرژی - توسعه شبکه های سراسری انتقال حامل های انرژی - گسترش زیرساخت های فناوری اطلاعات و ارتباطات - گسترش زیرساخت های هوشمند یکپارچه سازی و بهبود مستمر فرآیندها - توسعه زیرساخت های دولت هوشمند و شفافیت اطلاعاتی - توسعه زیرساخت های محیط زیست هوشمند - توسعه بسترهای ارائه خدمات برتر - توسعه زیرساخت های شهری و روستایی - گسترش فضاهای آموزشی، پژوهشی، توسعه فناوری و مهارت آموزی - گسترش اماکن بهداشتی و درمانی - توسعه فضاهای ورزشی و تفریحی - توسعه اماکن فرهنگی، مذهبی - گسترش فضاهای سبز عمومی و اماکن رفاهی - گسترش مراکز تجاری و خدماتی - گسترش زیرساخت های گردشگری و پذیرایی - توسعه زیربناهای تجارت و بازرگانی - گسترش زیرساخت های کشاورزی نوین - توسعه زیرساخت های مدرن تولید گوشت و لبنیات - توسعه صید و صیادی و پرورش آبزیان - و گسترش زیرساخت های صنعتی و تجهیز معادن بهمراه اقدامات لازم جهت بهبود محیط کسب و کار مبنای تخمین هزینه قرار می گیرد.
1-2- انجام مطالعات برنامه ریزی و توسعه پایدار مناطق مرزی و ساحلی کشور
2-2- توسعه نظام خدمات فنی مهندسی و مشاوره، تدارکات و پشتیبانی، و پیمانکاری و ساخت
3-2- گسترش شبکه ها و تاسیسات زیربنایی ملی در مناطق مرزی و ساحلی کشور - مشتمل بر:
1-3-2- توسعه زیرساخت های حمل و نقل جاده ای و احداث رینگ بزرگراهی مرزی و ساحلی کشور
2-3-2- توسعه شبکه حمل و نقل ریلی و احداث رینگ راه آهن مرزی و ساحلی کشور
3-3-2- تامین ناوگان قطارهای مسافری و باری و توسعه و نوسازی تاسیسات و تجهیزات حمل و نقل ریلی کشور
4-3-2- توسعه فرودگاه های مسافری و باری و گسترش زیرساخت های حمل و نقل هوایی کشور
5-3-2- تامین ناوگان هواپیماهای مسافری و باری و تاسیسات و تجهیزات حمل و نقل هوایی کشور
6-3-2- توسعه بنادر مسافری و گسترش زیرساخت های گردشگری دریایی کشور
7-3-2- توسعه و نوسازی شناورهای مسافری و تامین کشتی های مدرن مسافرت دریایی و گردشگری کشور
8-3-2- ساخت و تجهیز بنادر هوشمند تجاری (بنادر بزرگ تجاری "مگا پورت"، متوسط و کوچک) کشور
9-3-2- توسعه تاسیسات نمک زادیی و شیرین سازی آب دریا و شبکه سراسری انتقال آب کشور
10-3-2- توسعه نیروگاه های انرژی تجدیدپذیر، نیروگاه های تولید پراکنده و شبکه انتقال انرژی هوشمند کشور
11-3-2- توسعه تاسیسات و شبکه سراسری انتقال گاز طبیعی کشور
12-3-2- توسعه تاسیسات و شبکه های سراسری انتقال نفت خام، میعانات گازی و فرآورده های نفتی کشور
13-3-2- توسعه تاسیسات و شبکه های ملی فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور
14-3-2- توسعه جنگل کاری و بیابان زدایی و بهبود محیط زیست کشور
4-2- گسترش زیرساخت های شهری و روستایی مناطق مرزی و ساحلی کشور - مشتمل بر:
1-4-2- توسعه و بهسازی شبکه های کنترل و هدایت سیلاب و بازچرخانی آبهای سطحی
2-4-2- توسعه احداث تونل های مشترک تاسیسات شهری و روستایی
3-4-2- توسعه شبکه های حمل و نقل و جابجایی هوشمند ترکیبی (چند وجهی و فرامدی)
4-4-2- توسعه و نوسازی شبکه های دوگانه توزیع آب شرب و توزیع آب غیر شرب شهری و روستایی
5-4-2- توسعه و نوسازی شبکه های توزیع برق شهری و روستایی
6-4-2- توسعه و نوسازی شبکه های توزیع گاز طبیعی شهری و روستایی
7-4-2- توسعه و نوسازی شبکه های جمع آوری و تصفیه فاضلاب و پساب شهری و روستایی (بازچرخانی آب)
8-4-2- توسعه و نوسازی شبکه های یکپارچه ICT و سامانه های هوشمند شهری و روستایی
9-4-2- توسعه و نوسازی پارک ها و فضاهای سبز عمومی و شبکه های هوشمند آبیاری شهری و روستایی
10-4-2- توسعه و نوسازی تاسیسات و تجهیزات و مبلمان عمومی شهری و روستایی
11-4-2- توسعه و نوسازی ساختمان ها و اماکن خدمات عمومی شهری و روستایی
12-4-2- توسعه و نوسازی ناوگان وسائل نقلیه خدمات عمومی و امداد و نجات شهری و روستایی
5-2- رشد و توسعه مناطق مرزی و ساحلی و ارتقاء سطح اشتغال، درآمد و رفاه عمومی - مشتمل بر:
1-5-2- توسعه پایانه های مرزی کشور و هاب های صادراتی عام و تخصصی
2-5-2- توسعه بازارچه های مرزی کشور
3-5-2- احداث مراکز لجستیک مرزی و دهکده ها و پارک ها و شهرهای لجستیک ساحلی کشور
4-5-2- توسعه زیرساخت های کشاورزی نوین (زراعت و باغبانی هوشمند)
5-5-2- توسعه زیرساخت های مدرن تولید گوشت و لبنیات
6-5-2- توسعه بنادر صیادی و زیرساخت های شیلات
7-5-2- توسعه و نوسازی شناورهای صیادی و تامین کشتی های صید صنعتی
8-5-2- توسعه زیرساخت های نوین پرورش آبزیان
9-5-2- توسعه صنایع و کارگاه های تولیدی
11-5-2- توسعه پایانه های مسافری مرزی و زیرساخت های گردشگری
12-5-2- توسعه اماکن اقامتی و پذیرایی
13-5-2- توسعه اماکن خدماتی، رفاهی بین راهی و گسترش تاسیسات جاده ای
14-5-2- توسعه پلاژهای ساحلی و گسترش زیرساخت های تفریحات آبی
گروه سوم: ارتقاء زیرساخت های دفاعی مناطق مرزی و ساحلی کشور
![]()
ادامه...
گروه دوم: ارتقاء زیرساخت های توسعه پایدار مناطق مرزی و ساحلی کشور و بهبود فضای کسب و کار
5-2- رشد و توسعه مناطق مرزی و ساحلی و ارتقاء سطح اشتغال، درآمد و رفاه عمومی
1-5-2- توسعه پایانه های مرزی و هاب های صادرات (عام / تخصصی)
پایانه های مرزی مبادی ورودی و خروجی مجاز زمینی کشور است که سازمانهای مربوطه جهت اعمال قوانین و مقررات و نیز انجام تشریفات قانونی ورود و یا خروج کالا، مسافر و وسیله نقلیه در آن استقرار دارند.
(توسعه پایانه های مرزی و هاب های صادراتی)
هسته اصلی پایانه مرزی از نقطه صفر مرزی (منطبق بر مرز بین دو کشور) شکل می گیرد و نقطه ای است که وظائف قانونی و متقابل یک کشور نسبت به مسافر و کالا به کشور دیگر منتقل می گردد. این نقل و انتقال شامل دو عامل کنترل و خدمت رسانی بوده، در واقع پایانه مرزی مجموعه ای اداری، عملیاتی و خدماتی است که از نهادها، ادارات، سازمان های دولتی و غیر دولتی، امکانات، تاسیسات، و خدمات جانبی و وابسته به حمل و نقل کالا و مسافر در جهت تسریع و تسهیل حمل و نقل مرزهای جاده ای تشکیل شده است.(سیدحسینی و ذوالفقار - 1385)

(توسعه پایانه های مرزی و هاب های صادراتی)
از عمده اهداف و وظایف پایانه مرزی موارد ذیل قابل ذکر است:
1- تسهیل و تسریع حمل و نقل در مرزهای جاده ای کشور
2- ایجاد وحدت و هماهنگی در نحوه عملیات حمل و نقل بین مرزهای زمینی، دریایی و هوایی کشور
3- اجرا و ایجاد هماهنگی های لازم بین ادارات و ارگان های موجود در مرز از طریق اعمال مدیریت واحد
4- ایجاد امکاناتی در جهت اجرای قانون و مقررات تردد وسایل نقلیه خارجی
5- توسعه و گسترش حمل و نقل ترانزیت در کشور
6- ایجاد مراکز اطلاع رسانی در زمینه حمل و نقل بین المللی
7- ایجاد هرگونه تاسیسات خدماتی و رفاهی مورد نیاز مسافرین و رانندگان به صورت متمرکز و منسجم
8- ایجاد مراکزی مطمئن و امن جهت نگهداری کالا و وسایل نقلیه
9- یکسان نمودن عملیات حمل و نقل در کلیه مرزهای جاده ای
10- برطرف نمودن مشکلات و تنگناهای موجود در مرزهای جاده ای
11- افزایش اعتبار کشور در سطوح بین الملل
12- توسعه و گسترش جاذبه های توریستی و تفریحی در کشور (سیدحسینی و ذوالفقار - 1385)
از طرفی پایانه های صادراتی مکان های مشخصی برای نهائی نمـودن و تسـهيل در امـر صـادرات و کـاهش هزینـه هـای پنهان فرآیند صادرات می باشند. هدف اصلی از ایجاد پایانه های صادراتی ایجاد هماهنگی و ارتبـاط تنگاتنـگ بـين نظـامهـای توليـد، توزیـع و صـادرات مـی باشـد.(سازمان توسعه تجارت ایران)

(توسعه پایانه های مرزی و هاب های صادراتی)
پایانـه صـادراتی دخـالتی در توليـد نداشـته و صـرفاً بـا نظـارت بـر انجام توليد صادراتی و ایجاد مکانيسم بازار رسانی مناسب توسعه صادرات کشور را در پی خواهد داشت. پایانـه های صادراتی با توجه به عملکرد پایانه و کالاهای صادراتی مورد پوشش و خدمات قابل ارائه به صادرکنندگان بـه دو دسته کلی تقسيم بندی می شوند:
- پایانه صادراتي عام
- پایانه صادراتي تخصصی(سازمان توسعه تجارت ایران)
پایانه های صادراتی تخصصی خدمات مورد نياز جهت صادرات یک کالای خاص و یا یک گـروه کـالائی را ارائـه مـی نماید در حالی که پایانه هالی صادراتی عام کليه کالاهای صادراتی یک کشور را مـورد پوشـش قـرار خواهـد داد. پایانه های صادراتی گل و گياه، محصولات کشـاورزی، مصـالح سـاختمانی و فـرآورده هـای نفتـی از جملـه پایانـه های در حال احداث در کشور می باشند. (سازمان توسعه تجارت ایران)

(توسعه پایانه های مرزی و هاب های صادراتی)
با توجه به نقش و جایگاه ممتاز پایانه های مرزی و صادراتی (پایانه های صادراتی عام و تخصصی) در توسعه بازرگانی و مراودات اقتصادی با کشورهای همسایه، چنانچه هدف ترانزیت کالا به کشورهای همسایه در سال چشم انداز (1420) پانصد میلیون تن کالا در سال فرض گردد و به ازای هر 120 کیلومتر از طول نوارهای مرزی کشور احداث یک پایانه باری مرزی و هاب صادراتی عام / تخصصی (دارای زون های تخصصی صادرات، واردات، ترانزیت و صادرات مجدد کالا) لحاظ گردد، هر یک از این پایانه های باری و هاب های صادراتی مرزی می بایست بصورت میانگین دارای زیرساخت ها و تاسیسات لازم جهت حمل و نقل 10 میلیون تن کالا در سال و اماکن رفاهی و خدماتی مرتبط باشند که بر این منوال و سرانه های محاسبه شده در سلسله مطالب قبل، فضاهای لازم بشرح جدول بعد محاسبه می گردد.

براین اساس و برابر مفاد جدول زیر میانگین هزینه احداث هر پایانه باری و هاب صادراتی مرزی معادل 105 میلیون دلار محاسبه می گردد.

فلذا چنانچه احداث و تجهیز 51 پایانه باری و هاب صادراتی مرزی (به ازای هر 120 کیلومتر از طول نوار مرزی کشور یک پایانه مرزی / هاب صادراتی) مفروض باشد، تخمین هزینه گسترش پایانه های مرزی و هاب های صادراتی در مناطق مرزی کشور و قدرالسهم هر کدام از مناطق مرزی از این هزینه بشرح جدول ذیل ارائه می کردد.

![]()
با عنایت به سلسله مطالب فوق، تخمین حجم سرمایه گذاری جهت ارتقاء زیرساخت های توسعه پایدار مناطق مرزی و ساحلی کشور بشرح جدول زیر ارائه می گردد.


نکات مهم:
1- سرمایه گذاری و ایجاد زیرساخت های توسعه اقتصادی مناطق مرزی و ساحلی کشور توسط بخش خصوصی مفروض است.
2- تامین بخشی از هزینه های توسعه زیرساخت های امنیتی انتظامی مناطق مرزی و ساحلی کشور مشتمل بر:
هزینه انسداد مرزها و کنترل هوشمند سواحل کشور (ساخت دیوار هوشمند مرزی و فنس مجازی ملی)
هزینه احداث پاسگاه های هوشمند مرزی و گارد ساحلی (مرزبانی هوشمند)
هزینه احداث کلانتری های هوشمند و پاسگاه های مدرن انتظامی
هزینه استقرار سامانه یکپارچه امنیت هوشمند مناطق مرزی و ساحلی
هزینه توسعه ناوگان حمل و نقل و تدارکات پلیس انتظامی، مرزبانی و گارد ساحلی
از محل درآمد حاصل از واگذاری اراضی و صدور مجوزهای مورد نیاز جهت فعالیت های توسعه اقتصادی مناطق مرزی و ساحلی متصور است.
3- صدور مجوزهای سرمایه گذاری و احداث پروژه های توسعه اقتصادی مناطق مرزی و ساحلی همزمان با برنامه ریزی و تدارکات اجرای پروژه های ارتقاء زیرساخت های انتظامی و امنیتی مناطق مرزی و ساحلی مفروض است؛ بنحوی که همزمان با شروع عملیات اجرائی ارتقاء امنیت مناطق مرزی و ساحلی، ایجاد زیرساخت های اقتصادی مناطق مرزی و ساحلی (مندرج در جداول فوق) جهت ارتقاء وضعیت اشتغال و افزایش درآمد مرزنشینان آغاز و بدین نحو موفقت طرح تضمین گردد.
![]()
اطلاعات بیشتر:
امکان سنجی توسعه مرزها و نقش آن بر امنیت مرزي - دکتر حسن سعادتی جعفرآبادی ، دکتر محمد رضا زیرکی
مبانی نظری و دیدگاه های تئوریک در امنیت و توسعه شهرهای مرزی - حسن سعادت جعفرآبادی
طرح جامع حمل و نقل کشور - دفتر برنامه ریزي و اقتصاد حمل و نقل
معرفی پایانه های مرزی -سازمان راهداری و حمل و نقل جاده ای
تخمین هزینه نوسازی کشور و تحقق آینده ای زیبا و متناسب با شان و جایگاه هموطنان گرامی